Aktualności

Sądy mogą obniżać opłaty egzekucyjne

 
W dniu 29 stycznia 2013 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że:
  1. Art. 49 ust. 9 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376 oraz z 2012 r. poz. 759 i 1544) w związku z art. 7674 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) jest zgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz nie jest niezgodny z art. 78 Konstytucji.
  2. Art. 49 ust. 10 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. powołanej w punkcie 1 jest zgodny z art. 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 21 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji.
Sprawa dotyczyła wniosku Krajowej Rady Komorniczej o zbadanie zgodności z konstytucją przepisów ustawy o komornikach sądowych i egzekucji w zakresie możliwości miarkowania wysokości opłaty egzekucyjnej przez sąd.
W oparciu o wskazane powyżej przepisy sądy mają możliwość obniżania na wniosek dłużników wysokości pobieranej od nich opłaty egzekucyjnej.
 
Wnioskodawca zarzucił w szczególności, że przewidziana w przepisach art. 49 ust. 1-7 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji procedura powoduje, że w całym postępowaniu egzekucyjnym komornik nie ma otwartej drogi sądowej do rozpoznania przez sąd sprawy obniżenia opłaty egzekucyjnej. Drogę tę zamyka art. 7674  § 1 kodeksu postępowania cywilnego, który na mocy kwestionowanego przepisu ma zastosowanie w postępowaniu o obniżenie wysokości opłaty, co jest zdaniem wnioskodawcy sprzeczne z konstytucją.
 
Ponadto podniesiono we wniosku do trybunału, że ustawodawca, co do zasady uzależnia opłatę stosunkową od wysokości wyegzekwowanego roszczenia, tymczasem przepis art. 49 ust. 10 kwestionowanej ustawy pozwala ustalić opłatę w oparciu o kryterium sytuacji finansowej dłużnika, co podważa obowiązującą ma gruncie kodeksu postępowania cywilnego zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Ostatecznie może to prowadzić nawet do sytuacji, w której komornik poniesie ryzyko egzekucji skutecznie prowadzonej, lecz wobec ubogiego dłużnika.
 
W odniesieniu do art. 49 ust. 9 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji trybunał uznał, że o jego konstytucyjności przesądza m. in. to, że:
 
-          Komornik w toku postępowania o obniżenie wysokości opłaty egzekucyjnej ma możliwości przedstawienia sądowi swojego stanowiska. Sąd przesyła mu odpis wniosku o obniżenie wysokości opłaty egzekucyjnej, zaś komornik ma obowiązek sporządzenia pisemnego uzasadnienia wysokości pobranej opłaty egzekucyjnej. To umożliwia mu odniesienie się na piśmie do kwestii obniżenia tej opłaty. Sąd może również wysłuchać komornika na wyznaczonej w tym celu rozprawie lub posiedzeniu albo zażądać od niego dodatkowych informacji na piśmie;
 
-          Brak możliwości zaskarżenia przez komornika orzeczenia sądu obniżającego wysokość opłaty egzekucyjnej jest konsekwencją faktu, żekomornik w tej sprawie występuje w charakterze organu władzy publicznej, zaś sąd występuje w charakterze organu kontrolującego jego działalność;
 
-          Miarkowanie wysokości opłaty egzekucyjnej należy do niezależnych sądów, które mają obowiązek dokonania ustaleń, co do stanu faktycznego i prawnego w sposób zgodny z rzeczywistością. Bez względu na to, na jakim etapie postępowania zostanie złożony wniosek o obniżenie wysokości opłaty egzekucyjnej sąd zobowiązany jest do jego rozpatrzenia z uwzględnieniem wszelkich możliwych okoliczności. W zakresie oceny zgodności z konstytucją art. 49 ust. 10 ustawy trybunał uznał, że sąd jest zobowiązany do rozpoznania wniosku o obniżenie opłaty egzekucyjnej z uwzględnieniem wszelkich możliwych okoliczności mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Okoliczności wymienione w tym przepisie, które sąd powinien wziąć pod uwagę, mają jedynie charakter przykładowy.
 
Trybunał nie stwierdził również naruszenia art. 21 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji. Nawet bowiem wówczas, gdy opłata egzekucyjna zostanie obniżona z uwagi na sytuację majątkową wnioskodawcy oraz wysokość jego dochodów, nadal będzie ona przysługiwała komornikowi. Przepisy nie przewidują bowiem możliwości całkowitego anulowania opłaty egzekucyjnej przez sąd. Co więcej, komornik ma prawo do zwrotu wydatków gotówkowych poniesionych w toku egzekucji, niezależnie od tego czy nastąpi obniżenie opłaty egzekucyjnej.
 
Wyrok Trybunał Konstytucyjnego pozwoli w dalszym ciągu obniżać sądom wysokość opłaty egzekucyjnej o ile dłużnik wystąpi z takim wnioskiem w odpowiednim terminie zgodnie z wymogami określonymi w art. 49 ust. 7-10 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji.
 
Data: 2013-02-28
 
Rafał Taraszewski - radca prawny
 
Informacje zawarte w dziale „Aktualności” nie stanowią porady prawnej. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za skutki wykorzystania prezentowanych informacji bez uprzedniej analizy w kontekście konkretnego stanu faktycznego.
 
 

Formularz kontaktowy

Czytaj więcej aktualności