Ministerstwo Finansów przekazało do konsultacji społecznych przygotowany przez siebie projekt zmian w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw. Projekt datowany jest na 12 lutego 2013 roku. Oznacza to, że ewentualne zmiany przewidziane ww. nowelizacją będą mieć zastosowanie do dochodów osiągniętych najwcześniej w 2014 roku, pod warunkiem że ustawa do tego czasu wejdzie w życie.

W obecnym brzmieniu ustawy o PIT art. 21 ust. 1 pkt 120 stanowi że „wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

a. służebności gruntowej,

b. rekultywacji gruntów,

c. szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie

w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami”.

Na tle cytowanego przepisu od 2008 roku, tj. od kiedy to została wprowadzona do kodeksu cywilnego instytucja służebności przesyłu powstały liczne wątpliwości interpretacyjne, czy wynagrodzenie z tytułu ustanowionej służebności przesyłu korzysta ze zwolnienia podatkowego czy też nie. Sądy administracyjne stosując wykładnię rozszerzającą, stoją na stanowisku, że skoro do służebności przesyłu stosuje się przepisy o służebności gruntowej, to w konsekwencji oznacza,że dochód z tego tytułu podlega zwolnieniu. Natomiast organy podatkowe prezentują odmienny pogląd, a mianowicie, że służebność przesyłu nie korzysta ze zwolnienia podatkowego, jako że jest odrębnym rodzajem służebności od służebności gruntowej i osobistej, niewymienionym w pkt 120, a co więcej zwolnienie przedmiotowe będąc odstępstwem od powszechności opodatkowania wyklucza przy interpretacji stosowanie wykładani rozszerzającej. Przypomnieć należy, iż do czasu wyodrębnienia instytucji służebności przesyłu, opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych nie budziło wątpliwości, funkcja tej instytucji prawnej realizowana była w formie służebności gruntowej co pozwalało na stosowanie zwolnienia wynikającego z art.21 ust.1 pkt 120 updof.

Ministerstwo Finansówchcąc zatem doprecyzować przepisy w zakresie zwolnień przedmiotowych w projekcie datowanym na 12 lutego 2013 r.  proponuje zmianę polegającą na dodaniu po ust. 15 w art. 21 updof ust. 15a o brzmieniu „zwolnienia o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b i 120 nie mają zastosowania do wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu w rozumieniu przepisów prawa cywilnego”, co w sposób jednoznaczny powoduje opodatkowanie dochodu z tytułu wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu. Jednocześnie doprecyzowano treść pkt 3b oraz 120.

W uzasadnieniu do projektu podano, iż nowelizację w przedmiotowym zakresie wymusiły rozbieżności interpretacyjne pomiędzy wykładnią pkt 120 art. 21 ust. 1 dokonywaną przez sądy administracyjne a resort finansów, ze szczególnym zwróceniem uwagi na okoliczność, iż przepis art. 305²kc posługuje się pojęciem wynagrodzenia zaś przepis art. 21 ust. 1 pkt 120 updof pojęciem odszkodowania(zadośćuczynienia). Zdaniem Ministerstwa odszkodowanie i wynagrodzenie to instytucje realizujące odmienne cele. O ile zwolnienie z opodatkowania odszkodowań, których celem jest naprawienie szkody (powrót do stanu majątkowego sprzed wyrządzenia szkody) jest uzasadnione, to zwolnienie wynagrodzeń z tytułu ustanowienia służebności przesyłu będących w istocie przysporzeniem majątkowym nie znajduje takiego uzasadnienia.

Proponowaną zmianę można ocenić in plus ze względu na przejrzystość regulacji, gdyż posiadacze gruntów winni mieć pewność co do tego czy dochód uzyskany z tytułu ustanowienia służebności przesyłu korzysta ze zwolnienia czy też nie, zaś przedsiębiorcy przesyłowi czy są zobowiązani do sporządzenia informacji o wysokości przychodów (PIT-8C). Kwestią sporną pozostaje zaś to czy są uzasadnione przesłanki do odmiennego pod względem podatkowym potraktowania dochodów uzyskanych z tytułu ustanowienia służebności gruntowej od służebności przesyłu.

Data: 2013-02-22

Agnieszka Zadrożniak - radca prawny

Informacje zawarte w dziale „Aktualności” nie stanowią porady prawnej. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za skutki wykorzystania prezentowanych informacji bez uprzedniej analizy w kontekście konkretnego stanu faktycznego.